Сунани Доримий

Мазкур мўътабар мажмуа яна бир улуғ ҳамюртимиз, машҳур олим имом Доримийнинг қаламига мансубдир.

Ҳофизул-кабир Абу Муҳаммад Абдуллоҳ ибн Абдурраҳмон ибн Фазл ибн Баҳром ибн Абдуссамад Тамимий ас-Самарқандий ад-Доримий роҳимаҳуллоҳ Мовароуннаҳрнинг атоқли алломаларидан бўлиб, етук муҳаддис эди. У ҳижрий 182 (милодий 797) йили Самарқандда туғилган. Бобоси асли араб бўлиб, Хуросон фатҳидан сўнг Самарқандни ватан тутиб қолган. Олимларнинг таъкидлашларича, Имом Доримий ақлда, фаҳмда, диндорликда, ҳалимлик ва зуҳдда бемисл бўлган. У киши Макка, Мадина, Хуросон, Шом, Ироқ, Мисрда ҳадис ўрганган. Имом Муслим, Абу Довуд, Термизий, Насоийлар ундан ҳадис ривоят қилишган. Энг машҳур китоби «Сунани Доримий» «Олти саҳиҳ»нинг олтинчиси бўлишга ҳақли деб топилган. Доримий унда 3465 та ҳадисни жамлаган. Имом Доримий ҳадис илми олими бўлиш билан бир қаторда, тафсир ва фиқҳ илмида ҳам пешқадам бўлган. Унинг «Савму мустаҳоза вал-мутаҳаййира» деган фиқҳ китоби ва Қуръони каримнинг баъзи жузларига ёзилган тафсири ҳам бор, лекин тафсир бизгача етиб келмаган. 

Шайх Алоий: «Доримийнинг китоби «Сунани Ибн Можа»нинг ўрнига олти китобнинг олтинчиси қилинса, муносиброқ бўлар эди», деган, чунки «Сунани Доримий»да заиф ровийлар кам бўлиб, шозз ва мункар ҳадислар жуда оз учрайди, унинг санади ҳам олийроқдир.

Имом Доримий 255 (милодий 870) йили вафот этган ва жума куни дафн қилинган, қабри Самарқандда.