Ғийбат ҳақида.
Ассаламу алайкум! Муҳтарам ҳайъат аъзолари! Опа-сингиллар тўпланиб қолишганида қариндошларини гапириши, яъни уларнинг шариатга зид ишларини ўзаро гапиришлари, масалан “ичиб юравериб шарманда қилди”, “у фалончи билан бу учрашиб юришлари жонга тегди”, “одамларнинг олдида уятга қолдик” дейишлари ғийбат саналадими? Уларни ғийбат қилиб, гуноҳкор бўлишадими?
Ва алайкум ассалом! Саккизинчи офат – ғийбат.
«Ғийбат»нинг луғатдаги маъноси бир нарсанинг кўздан тўсилишидир.
Уламолар ғийбатни қуйидагича таърифлайдилар:
Журжоний айтади: «Ғийбат инсоннинг бор айбларини унинг йўқлигида зикр қилишдир».
Муновий уни «Ғойибнинг айбини зикр қилиш», деган.
Ғийбатнинг энг мукаммал таърифи қуйидаги ҳадиси шарифда келгандир:
Имом Абу Довуд Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда қуйидагилар айтилади:
«Эй Аллоҳнинг Расули, ғийбат нима?» деб сўрашди. «Биродарингни ўзига ёқмаган нарса билан эслашинг», дедилар. Шунда: «Биродаримда мен айтган нарса бўлса-чи, бунга нима дейсиз?» дейишди. «Агар айтганинг унда бўлса, ғийбат қилган бўласан, аммо айтганинг унда бўлмаса, бўҳтон қилган бўласан», деб жавоб қилдилар.
Ғийбатнинг ҳаром, гуноҳи кабиралардан эканини ҳамма уламолар бир овоздан таъкидлаганлар.
Ғийбат нақадар қабиҳ ва нақадар ёмон иш экани “Ҳужурот” сурасида баён қилинади:
«Баъзиларингиз баъзиларингизни ғийбат қилмасин. Бирортангиз ўзининг ўлган биродарининг гўштини ейишни яхши кўрурми? Ҳа, ёмон кўрасизлар. Аллоҳдан қўрқинглар! Албатта, Аллоҳ тавбани кўплаб қабул қилувчидир, ўта раҳмлидир» (12-оят).
Абу Барза Асламийдан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй тили билан иймон келтириб, дилида иймон келтирмаганлар, мусулмонларни ғийбат қилманг ва уларнинг камчиликларини қидирманг. Кимки уларнинг камчилигини қидирса, Аллоҳ таоло ўша одамнинг камчилигини қидиради. Аллоҳ кимнинг камчилигини қидирса, уни уйида шарманда қилади», дедилар».
Абу Довуд ривоят қилган.
Охиратда ҳам ғийбатчилар жазосиз қолмайдилар.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Мерожга чиққанимда мисдан бўлган тирноқлар билан юзларию кўксиларини тирнаётган бир қавмнинг олдидан ўтдим. Мен:
«Эй Жаброил, улар ким?» деб сўрадим.
«Булар у дунёда одамларнинг гўштини еб, обрўларини тўкканлар», деб жавоб берди».
Абу Довуд ва Аҳмад ривоят қилишган.
Мўмин-мусулмонлар ғийбатдан четланибгина қолмасдан, бошқа ғийбатчиларнинг оғзига уриб, ғийбатга йўл қўймасликка ҳаракат қилишлари ҳам матлубдир.
Саҳл ибн Муъоз ибн Анас Жуҳанийдан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Кимки бир мўминни ғийбатчи мунофиқдан ҳимоя қилса, қиёмат куни Аллоҳ таоло унинг гўштини дўзах ўтидан ҳимоя қилувчи фаришта юборади. Кимки бир мўминни сўкмоқчи бўлиб, уни ғийбат қилса, Аллоҳ таоло уни гапидан қайтмагунича жаҳаннам кўприги устида ушлаб туради», дедилар».
Аҳмад ривоят қилган.
Ғийбатчига қулоқ солган киши унинг шериги ҳисобланади. Фақат унинг гапини тили билан инкор қилсагина, гуноҳидан қутулади. Агар очиқ инкор қилишдан қўрқса, қалби ила инкор қилсин ва гапни бошқа тарафга буришга ёки туриб кетишга ҳаракат қилсин. “Руҳий тарбия” китобидан. Валлоҳу аълам.
