Ассалому алайкум! Бир танишим акаси вафот этгандан кейин қиз фарзандидан биттасини келинойисига берди. Ҳозир қизча дадасини ака, онасини келинойи деб мурожат қилади. Дадам вафот этган дейди. Қандай йўл тутган маъқул? Шариат хукми қанақа йўл кўрсатади?
– Ва алайкум ассалом! Бу мутлақо жоиз эмас. Бола ақлини таниши билан кимни фарзанди эканин айтиб қўйиш лозим. Шариатимизда табанний яъни бировни боласини ўз пуштикамаримдан бўлган болам ёки тутинган болам деб тарбиясига олиш жоиз эмас. Албатта ёрдамлашиш маъносида қарамоғига олиб тарбия қилиш жоиз. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам иккисини ҳам қилган эдилар. Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуни ўғил қилиб тутинган эдилар, Алий розияллоҳу анҳуни кўп фарзандли оила бўлганлари учун ўз тарбияларига олганлар. Аллоҳ таоло Қуръони каримда Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳуни асранди ўғил қилиб олишларини бекор қилди. Алий розияллоҳу анҳуни бекор қилмади. Ҳозирда фарзанд боқиб олаётганлар ҳаммага “ўз пуштикамаримдан бўлган болам” деб таништиради, болани ўзига ҳам ота-онаси кимлигини айтишмайди. Бу эса гуноҳ ҳисобланади, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
عَنْ أَبِي أُمَامَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ فِي خُطْبَتِهِ عَامَ حَجَّةِ الْوَدَاعِ: إِنَّ اللهَ قَدْ أَعْطَى لِكُلِّ ذِي حَقٍّ حَقَّهُ، فَلَا وَصِيَّةَ لِوَارِثٍ، الْوَلَدُ لِلْفِرَاشِ، وَلِلْعَاهِرِ الْحَجَرُ وَحِسَابُهُمْ عَلَى اللهِ، وَمَنِ ادَّعَى إِلَى غَيْرِ أَبِيهِ أَوِ انْتَمَى إِلَى غَيْرِ مَوَالِيهِ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللهِ التَّابِعَةُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ، لَا تُنْفِقُ امْرَأَةٌ مِنْ بَيْتِ زَوْجِهَا إِلَّا بِإِذْنِهِ، قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ، وَلَا الطَّعَامَ؟ قَالَ: ذَلِكَ أَفْضَلُ أَمْوَالِنَا. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَصَاحِبَاهُ
Абу Умома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг видолашув ҳажидаги хутбаларида:
«Албатта, Аллоҳ ҳар бир ҳақ эгасига ҳаққини берди. Ворисга васият қилиш йўқ. Болага тўшакка қараб нисбат берилади. Зинокорга тош. Ҳисоблари эса Аллоҳга ҳавола. Ким отасидан бошқанинг (насабини) даъво қилса ёки ўз мавлоларидан бошқага мансуб деб билса, унга қиёматгача Аллоҳнинг узилмас лаънати бўлгай. Хотин эрининг уйидан унинг изнисиз нафақа қилмас», деяётганларини эшитдим.
«Эй Аллоҳнинг Расули, таомни ҳамми?» дейилди.
«У энг афзал молимиз-ку», дедилар у зот».
Термизий ва унинг икки соҳиби ривоят қилганлар.
Шарҳ: Қасддан бировнинг насабига қўшилиш Исломда қаттиқ қораланади. Бу ўзидан бўлмаган болани «Меники» дейиш ўзининг отаси бўлмаган одамни «Менинг отам», бегона қабилани «Менинг қабилам» дейиш билан баробардир.
Чунки бу ҳолларда кўпгина ношаръий ишлар содир бўлади, ҳақ-ҳуқуқлар поймол этилади. Бегона одам ёлғон даъво билан маҳрам ҳолига кириб олиши, мўмина-муслималар билан ношаръий ҳолатларда бўлиши, мерос олиши ва бошқаларнинг меросдаги насибаларини бузиб юбориши мумкин.
Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ҳадисда ундай одамга Аллоҳ таолонинг лаънати узилмай етиб туришини таъкидлаб айтмоқдалар. Қиёматда эса қилганига яраша жазосини олади. ("Ҳадис ва Ҳаёт" китобидан). Валлоҳу аълам!