Рибоми

Ассаламу Алайкум ва Роҳматуллоҳи ва Барокатуҳ муҳтарам шайҳ жаноблари мен сизга 2 та савол билан мурожаат қилмоқчи эдим 1. агар қарз берувчи қарзимни вақтида узсанг фоиз то'ламайсан , агар вақтидан кейин узсанг фоиз то'лайсан деб шарт қо'йса ва қарз олувчи Иншааллоҳ қарзини вақтида узишига ко'зи етса шу шарт асосида қарз олиш жоизми ? Бу рибога кирадими бундай савол беришимга сабаб мен яшайдиган юртда до'конлардан насияга товар (о'зингиз учун кийим-кечак, тақинчоқлар ва ҳоказо) сотиб олсангиз бо'лади агар қарзга олган нарсаларингизнинг пулини вақтида то'ласангиз фоиз то'ланмайди, вақтидан кечикса қарз фоизи билан то'ланади шундай до'конлардан насияга товар олиш жоизми ? Бу рибога кирадими ? 2. мен битта одамга 7 ойча илгари насияга компютер сотган эдим у одам пулнинг бир қисмини бердида қолганини июн ойида бераман деди аммо у одам июн ойида о'ша компютерни пулининг қолганини беролмади ва ҳалиям бермади аниқрог'и 1-2 ойларга бераман деяпти мен қарзга компютер олган одамга о'ша 7 ойча илгари келишган пулимнинг устига яна пул қо'шиб қайтаринг чунки сиз пулни вақтида беролмадингиз деб шарт қо'йсам жоизми ? умуман олганда шариатда насияга мол олган инсон олган молини пулини вақтида қайтаролмаса мол эгасининг қандай ҳақлари бор ва бундай ҳолатнинг ҳукми нима бо'лади ? ( шунисиям борки, у одам мендан компютерни савдо қилиш учун эмас, балки о'зи учун , о'г'ли ишлатиши учун сотиб олган ) Жавобингиз учун сизга олдиндан миннатдорчилик билдираман , сог'лик-саломатлик,Оллоҳнинг раҳматини тилаб қоламан