Инсон қарз туфайли, пул туфайли оқ бўлиши мумкинми?
Ассалому алайкум. Сиздан илтимос, саволимга жавоб беринг. Бошқа иложини тополмай, сизга хат йўлладим. Мен хорижда яшайман, дадам, онам Ўзбекистонда қолишган. Ҳозирда жуда катта миқдорда пул қарз бўлиб қолганман. Шу қарзларимни тўлай олмаяпман. Буни дадам, онам ҳам билишарди, лекин дадам фоизга нарса олган эдилар, шу нарсанинг пулини бера олмаганим учун мендан хафа бўлиб юрибдилар. Мендан рози эмас эканлар. Ўзим ибодатдаман. Аллоҳ хоҳласа, ҳамма қарзимни тўлайман, дейман, лекин дадамлар мендан ранжиганларига нима қилишни билмаяпман. Бу ёқда қарздор бўлиб турибман. Қарз берган инсон қўймай, тўполон қиляпти. У ёқда дадам пул сўраяптилар. Иккала тараф ҳам аҳволимни тушунишни исташмаяпти. Нима қилай, маслаҳат беринг. Бир инсонга: «Қарздан қутулиш дуоси бор», деган экансиз. Агар оғир тутмасангиз, шу дуони тўлиқ ёзиб юборинг, илтимос. Мен яшаётган юртда Исломга тегишли китобларни топиш жуда қийин. Агар дадам мендан воз кечсалар, яъни оқ қилгудек бўлсалар, шу масала бўйича Исломда нима дейилади? Инсон қарз туфайли, пул туфайли оқ бўлиши мумкинми? Ахир қўлимда бўлмаса, улар тушунишмаса, менда нима айб? Сиздан илтимос, тўлиқ қилиб, ҳадислардан келтириб жавоб ёзинг, қандай йўл тутай? Жавобингиз учун олдиндан раҳмат.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
- Ва алайкум ассалом! Фоизга олган қарз туфайли оқ қилса, ҳеч нарса бўлмайди.
ҚАРЗНИ УЗИШ ДУОСИ
عَنْ عَلِيٍّ، أَنَّ مُكَاتَبًا جَاءَهُ فَقَالَ: إِنِّي قَدْ عَجَزْتُ عَنْ مُكَاتَبَتِي فَأَعِنِّي، قَالَ: أَلَا أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ عَلَّمَنِيهِنَّ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَوْ كَانَ عَلَيْكَ مِثْلُ جَبَلِ ثَبِيرٍ دَيْنًا أَدَّاهُ اللهُ عَنْكَ، قَالَ: «قُلِ: اللَّهُمَّ اكْفِنِي بِحَلَالِكَ عَنْ حَرَامِكَ، وَأَغْنِنِي بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِوَاكَ». رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ.
«Бир мукотаб Али розияллоҳу анҳунинг олдига келиб: «Мен келишилган маблағни топиб беришдан ожиз бўлдим. Менга ёрдам беринг», деди. «Сенга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам менга ўргатган калималарни ўргатиб қўяйми? Агар зиммангда Сабийр тоғича қарз бўлса ҳам, Аллоҳ уни сендан узади. «Аллоҳумма икфинии биҳалолика ан ҳаромика ва иғнинии бифазлика амман сивока», дегин», деди».
Термизий ривоят қилган.
Мукотаб – хожаси билан маълум маблағ эвазига озод бўлиш учун шартнома ёзган қул.
Сабийр – Ямандаги бир тоғнинг номи.
Дуонинг маъноси: «Аллоҳим! Менга ҳалолинг ила ҳаромингдан кифоя қилгин. Ўз фазлинг ила мени Ўзингдан бошқалардан беҳожат қилгин».
Ким ушбу дуони ният ва ихлос билан фарз намозлардан кейин ўқиб юрса, Аллоҳ таоло унга қарзини узишда ёрдам беради.
قَالَ أَبو سَعِيدٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: دَخَلَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْمَسْجِدَ ذَاتَ يَوْمٍ فَإِذَا هُوَ بِرَجُلٍ مِنَ الْأَنْصَارِ يُقَالُ لَهُ أَبُو أُمَامَةَ، فَقَالَ: «يَا أَبَا أُمَامَةَ، مَا لِي أَرَاكَ جَالِسًا فِي الْمَسْجِدِ فِي غَيْرِ وَقْتِ صَلَاةٍ؟» قَالَ: هُمُومٌ لَزِمَتْنِي وَدُيُونٌ يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: «أَفَلَا أُعَلِّمُكَ كَلَامًا إِذَا قُلْتَهُ أَذْهَبَ اللهُ هَمَّكَ وَقَضَى عَنْكَ دَيْنَكَ»، قُلْتُ: بَلَى يَا رَسُولَ اللهِ، قَالَ: «قُلْ إِذَا أَصْبَحْتَ وَإِذَا أَمْسَيْتَ: اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَالْحَزَنِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَجْزِ وَالْكَسَلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ وَالْبُخْلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ غَلَبَةِ الدَّيْنِ وَقَهْرِ الرِّجَالِ»، قَالَ: فَفَعَلْتُ ذَلِكَ فَأَذْهَبَ اللهُ هَمِّي وَقَضَى عَنِّي دَيْنِي. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ.
Абу Саъийд розияллоҳу анҳу айтади:
«Бир куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам масжидга кирган эдилар, бирдан ансорлардан Абу Умома исмли кишини кўриб қолдилар. Шунда у зот: «Эй Абу Умома! Масжидда намоз вақтидан бошқа вақтда ўтирганингни кўряпманми?» дедилар. «Мени ғамлар ва қарзлар босди, эй Аллоҳнинг Расули», деди. «Сенга агар айтсанг, Аллоҳ ғамларингни кетказадиган ва қарзларингни узадиган калималарни ўргатиб қўяйми?» дедилар. «Ҳа, эй Аллоҳнинг Расули», деди. «Тонг оттирсанг ва кеч киритсанг, «Аллоҳумма! Иннии аъуузу бика минал ҳамми вал ҳазани ва аъуузу бика минал ажзи вал касали ва аъуузу бика минал жубни вал бухли ва аъуузу бика мин ғолабатид-дайни ва қоҳрир рижали» дегин», дедилар. Ўшандоқ қилган эдим, Аллоҳ ғамларимни кетказди ва қарзларимни узди».
Абу Довуд ривоят қилган.
Дуонинг маъноси: «Аллоҳим! Сендан ғам босишидан, маҳзунликдан, ожизликдан, дангасаликдан, қўрқоқликдан, бахилликдан, қарзга ботишдан ва одамларнинг ғолиб келишидан паноҳ сўрайман».
Ким ушбу дуони ният ва ихлос билан эрталаб ва кечқурун ўқиб юрса, Аллоҳ таоло унга қарзини узишда ёрдам беради.
Валлоҳу аълам.
Дин ишлари бўйича қўмитанинг хулосаси рақами: 2022 йил 03-07/1077
