зарур савол

- Талоқ жаҳл бўлмаса бўлиши мумкин эмас. Ҳамма талоқ жаҳлдан келиб чиқади. Ёки сиз борор кишини хурсанд бўлиб тургандан хотинини талоқ қилганини кўрганмисиз? Сиз гапни тушунмаган бўлсангиз керак.Аслида гап бундай.Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:«Иғлоқда талоқ ҳам, қул озод қилиш ҳам йўқ», дедилар». Абу Довуд ва ал-Ҳоким ривоят қилишган.«Иғлоқ» сўзи луғатда «беркитиш», «ёпиб қўйиш» маъносини англатади. Уламоларимиз ушбу ҳадисдаги иғлоқдан нима кўзлангани ҳақида турлича фикрга борганлар. Шофеъий, моликий ва ҳанафий уламолар «иғлоқ»дан мурод «мажбурлаш», деганлар. Имом Аҳмад ва Абу Довуд эса, «иғлоқ»дан мурод «ғазаб», деганлар. Яъни, қаттиқ ғазаб туфайли ақли бошидан учган кишининг ҳам талоғи тушмайди. Бу жуда ҳам нодир бир ҳолат бўлиб, фуқаҳоларимиз: «Осмон билан ернинг фарқига бормайдиган даражада аччиғи чиққан одамнинг талоғи тушмайди», деганлар.Аслида эса, ғазаби чиқмаган одам талоқ ҳам қилмайди. Яъни, ҳамма талоқлар аччиғи чиққан одамлар томонидан қилинади.Жумҳури уламолар: «Ушбу ҳадисга биноан бировнинг мажбурлаши ила ноилож қолиб қилинган талоқ ҳам тушмайди», деганлар.Ҳанафий мазҳаби уламолари эса: «Мажбурланган кишининг талоғи ҳам ҳазиллашган кишининг талоғи каби тушади», деганлар. Чунки, у агар ундан келиб чиқадиган натижадан рози бўлмаса ҳам, ўзи талоқни қасд қилган.