Қарзни узиш

– Ва алайкум ассалом! 1). Сиз марҳумнинг қарзларини тўлашга ваъда бергансиз. Аммо улар маййитнинг зиммасидан кўчиб сизнинг бўйнингизга тушмаган. Бор имкониятингизни ишга солиб қарздорларни топиб, адо қилиб қўйинг. Акс ҳолда охиратда қарзларни марҳумнинг ўзи ҳасанотлари билан узади. Етмай қолса ҳақдорнинг гуноҳларини кўтаради.

2). Йўқ. Қарзлар марҳумнинг зиммасида қолаверади. Шунинг учун инсон ҳоли ҳаёт даврида биринчи навбатда қарздан қутулиш ҳаракатини қилиши керак.
Бу нарса тарк қилиниши керак бўлган ишлардан. Чунки ака-укалари қарзини тўлашни бўйнига олсалар ҳам то тўланиб адо қилинмагунча қарз маййитдан соқит бўлмайди. Жаннатий бўлган тақдирда ҳам то қарзи тўланмагунча жаннат киритилмай туради.

وَلِلنَّسَائِيِّ: وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَوْ أَنَّ رَجُلًا قُتِلَ فِي سَبِيلِ اللهِ، ثُمَّ أُحْيِيَ ثُمَّ قُتِلَ، ثُمَّ أُحْيِيَ ثُمَّ قُتِلَ وَعَلَيْهِ دَيْنٌ مَا دَخَلَ الْجَنَّةَ حَتَّى يُقْضَى عَنْهُ دَيْنُهُ

Насаий қилган ривоятда:
«Менинг жоним қўлида бўлган Зот ила қасамки, агар бир киши Аллоҳнинг йўлида қатл қилинса, сўнг тирилтирилса, яна қатл қилинса ва тирилтирилса, сўнг яна қатл қилинса-ю, унинг зиммасида қарзи бўлса, қарзи адо этилмагунча жаннатга кирмас», дейилган.
Ҳақни кечиш меросхўрларнинг ҳаққи. Ака укаларнинг бунга ҳеч қандай ҳаққи йўқ. Аслида бу ишнинг далили Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари бўлган. Ҳадисда тўлашни зиммасига олган саҳоба ҳақиқатан тўлаганлар, лекин ҳозирга кунда бу нарсани расмиятчиликка айлантириб олишди. Қанча-қанча зиммасига олганлар маййитни бир тийин қарзини ҳам тўламадилар. Имомлар “маййитдан бандаларнинг ҳаққи соқит бўлди” деган гапни айтишади. Бу ғирт ёлғон ва бунга далиллари ҳам йўқ. Улар Аллоҳдан қўрқсинлар, кимдир расмиятчиликка “мен бўйнимга оламан” дейиши қарзни соқит қилиб қўймайди. Имом-домлалар бу ишни ҳаспўшлашмасин, аксинча халқимизга зиммада қарз бўлиб ўлиб кетиш ўта оғир ишлигини тушунтиришсин. Валлоҳу аълам!