Нақтга олиб ўзига қимматга сотиш
Ассалому алайкум! Мени бир ишлаб чиқарувчи танишим бор у базида пулдан қийналиб туради шунга ўзининг махсулотини 6000 сўмдан олишимни таклиф қилди кегн 1 хафта ёки 10 кунда 6500 сўмдан ёки ундан баландроққа оладигон харидор борлигини айтди. Мен унга 350 та махсулотга нақт пул бердм. Махсулот унинг склатида алохида жойда турибди, харидор топилса менга сотган махсулотни нахтга ёки насияга ё алохида ёки ўзининг махсулотига қўшиб сотиб беради. Саволим бу жараённи рибога алоқаси йўқми? Агар бу жараён халол бўлиши учун қандайдир шартлар топилмаётган бўлса айтсангиз.
– Ва алайкум ассалом! Келишувингиз сотувчининг ўзига қайта сотиш эмас, балки сотувчини қайта савдога вакил қилиш бўлибди. Ўша молни қўлингизга олмай туриб ўша ишга вакил қилишингиз дуруст эмас. Мусулмон савдогар тижорат молини ҳали қўлига олмай туриб бошқага сотмаслиги лозим. Чунки, молни қўлга олишдан аввал сотиш жоиз эмас.
عن حكيم بن حزام قال : نهاني رسول الله أن أبيع ما ليس عندي
Ҳаким ибн Ҳузом розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қўлимда бўлмаган нарсани сотишимдан қайтардилар”. Насоий ривояти.
عن حكيم بن حزام قال: قلت: يا رسول الله؛ يأتیني الرجل فیريد مني البیع، ولیس عندي، فأبتاع له من السوق، قال: لا تبع ما لیس عندك. رواه ابو داود والنسائي
Ҳаким ибн Ҳузом розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Мен : “Эй Аллоҳнинг расули, бир киши келиб мен билан савдо қилмоқчи бўлади. Ҳолбуки у нарса менинг ҳузуримда бўлмайди. Мен уни бозордан сотиб оламан” дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам : “Қўлингда бўлмаган нарсани сотмагин” дедилар. Абу Довуд ва Насоийлар ривояти.
ان بيع المبيع قبل القبض لا يجوز من البائع ولا من غيره
“Савдо молини қўлга олиб, ўзиники қилиб олмай туриб сотувчига ҳам бошқасига ҳам сотиш жоиз бўлмайди”. (Мабсут китоби).
عن ابن عباس رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال اما الذى نهى عنه النَّبِيّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فهوالطعام ان يباع حتى يقبض قال ابن عباس رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ولا احسب كل شيء الا مثله
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қайтарган нарса таом бўлиб, уни қўлга олмасдан олдин сотиш мумкин эмас”. Ибн Аббос розияллоҳу анҳу яна шундай қўшимча қилдилар: “Бошқа нарсаларни ҳам таом каби деб биламан”. (Муттафақун алайҳ).
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ : مَنِابْتَاعَ طَعَامًا فَلاَ يَبِيعُهُ حَتَّى يَسْتَوْفِيَهُ
Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким таом сотиб олса, уни тўлиқ қўлга киритмай туриб сотмасин” дедилар. Ибн Аббос розияллоҳу анҳунинг бошқа бир ривоятида: “Ўлчаб олмагунича” дейилган” (Муттафақун алайҳ). Валлоҳу аълам!
