Матодаги ноқислик
- Ва алайкум ассалом! Улкан гуноҳ бўлади.
وَيُذْكَرُ عَنِ الْعَدَّاءِ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: كَتَبَ لِي النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : «هَذَا مَا اشْتَرَى مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنَ الْعَدَّاءِ بْنِ خَالِدٍ، بَيْعَ الْمُسْلِمِ الْمُسْلِمَ، لَا دَاءَ، وَلَا خِبْثَةَ، وَلَا غَائِلَةَ». وَقَالَ قَتَادَةُ: الْغَائِلَةُ الزِّنَا وَالسَّرِقَةُ وَالْإِبَاقُ. وَقِيلَ لِإِبْرَاهِيمَ: إِنَّ بَعْضَ النَّخَّاسِينَ يُسَمِّي آرِيَّ خُرَاسَانَ وَسِجِسْتَانَ، فَيَقُولُ: جَاءَ أَمْسِ مِنْ خُرَاسَانَ، جَاءَ الْيَوْمَ مِنْ سِجِسْتَانَ. فَكَرِهَهُ كَرَاهِيَةً شَدِيدَةً. وَقَالَ عُقْبَةُ بْنُ عَامِرٍ: لَا يَحِلُّ لِامْرِئٍ يَبِيعُ سِلْعَةً، يَعْلَمُ أَنَّ بِهَا دَاءً، إِلَّا أَخْبَرَهُ
Зикр қилинишича, Аддо ибн Холид айтади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам менга: «Бу Аллоҳнинг Расули Муҳаммад cоллaллoҳy алайҳи васалламнинг Аддо ибн Холиддан мусулмоннинг мусулмонга қилган савдосига кўра сотиб олган нарсасидир. Айб ҳам йўқ, нопоклик* ҳам йўқ, ғоила* ҳам йўқ», деб ёзиб бердилар».
Қатода: «Ғоила – зино ёки ўғрилик ёхуд қулнинг қочиб кетишидир», деган.
Иброҳимга: «Баъзи молфуруш даллоллар қўраларини «Хуросон» ва «Сижистон» деб номлаб олишиб, «Кеча Хуросондан келди», «Бугун Сижистондан келди», деб айтишади», дейилди. Иброҳим буни қаттиқ кариҳ кўрди (яъни деярли ҳаром иш деб ҳукм қилди).
Уқба ибн Омир: «Молнинг айби борлигини била туриб, уни айтмасдан сотиш кишига ҳалол бўлмайди», дейди.
* «Нопоклик» деганда умумий маънода ҳалол бўлмаган ҳар қандай иш тушунилади. Шу билан бирга, бу сўз қул савдосида ишлатилса, қўшимча равишда унинг қул бўлишида ифлослик аралашмаган, ҳур одам қул қилиб олинмаган ва шунга ўхшаш ножўя ишлар қилинмаган, деган маънони ҳам англатади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ерда касали йўқ, соғлом, ўғирланмаган, зино ва ўғрилик қилмаган, хожасидан қочиб кетмаган ва қочиб кетмайдиган, ҳурликдан ғаддорлик билан маҳрум қилинмаган ҳақиқий қулни савдо қилганларини баён қилиб қўймоқдалар. (“Олтин силсила” китобидан Саҳиҳул Бухорий). Валлоҳу аълам!
