Ассалому алайкум! Ман карзинкадан тайер кесиб қўйилган товуқ бўлакларини сотиб олар эдим. Лекин харом деб эшитдим. Сабаби хар бирига бисмиллах деб этиб сўйилмагани учун. Кейн фабрикаларда хар бирига бисмиллах деб сўйилмаган бўлса олмаслик керакми харом еганга кирадими?
– Ва алайкум ассалом! Эшитган гапингиз қанчалик тўғри-нотўғрилиги бизга маълум эмас. Умумий қоида шуки, гўшт маҳсулотлари ҳалол йўл билан сўйилгани аниқ бўлмаса емаслик керак. Ҳар бир ҳайвонни сўйишда алоҳида тасмия (бисмиллаҳ)ни айтиб сўйилиши шарт. Аллоҳ таоло "Анъом" сурасида марҳамат қилади:
وَلاَ تَأْكُلُواْ مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَآئِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ
121. Устида Аллоҳнинг исми зикр қилинмаган нарсаларни еманглар. Шубҳасиз, у фисқдир. Албатта, шайтонлар ўз дўстларига сизлар билан тортишишни васваса қилурлар. Агар уларга итоат қилсангиз, албатта, сизлар ҳам мушриклар бўлурсизлар.
Муҳаммад Тақий Усмоний дунёнинг иқтисод ва янги масалалар бўйича энг етук фақиҳ ҳисобланадилар. Бутун дунё уламолари у кишининг фиқҳини тан оладилар. У киши “Буҳусун фии қодоойаа фиқҳия муъсиро” китобларида тасмага ёзилган тасмия кифоя қилмаслигини ва биринчи станокни юргизаётиб айтилган тасмия кифо қилмаслигини айтганлар. Чунки тасмияни айтиш сўювчининг зиммасига вожиб бўлади, ҳатто бир киши тасмияни айтиб бошқаси сўйса ҳам бўлмайди. Агар элект пичоқнинг олдига бирор кишини қўйиб, ҳар бир товуқ пичоқ ёнига яқинлашганда тасмияни айтса сўнг пичоқ ўша келган товуқни сўйса ҳам жоиз бўлмайди. Чунки тасмия сўювчи тарафидан содир бўлиши керак, электр пичоқнинг олдида туриб тасмия айтиб турган кишининг эса сўйишга ҳеч қандай алоқаси йўқ. Товуқни ҳам ток олиб келади, сўюувчи ҳам ток бўлади. Бир вақтнинг ўзида бир нечта товуқлар пичоқ олдига келади. Ҳар бирига Бисмиллаҳни айти ҳам улгурмайди. Инсон ҳар бир товуққа Биссмиллаҳ-Биссмиллаҳ-Биссмиллаҳ деб турадиган автомат ҳам эмас. Биринчи юргазганида Биссмиллаҳни айтиб қўйиб қолганига айтмасдан сўявериши овда Биссмиллаҳни айтиб итни қўйиб юбориб кейин ит ўзи тутиб келишга ҳам ўхшамайди. Шунинг учун ҳалол ва ҳаромни муҳим деб билган мамлакатларда ўша электр пичоқлари ўрнига бир неча одамни қўйилган, ҳар бирини сўйишда алоҳида Биссмиллаҳ ни айтишади.
Уламолар магнит тасмасидаги азон билан азон адо бўлмайди, магнит тасмасида ўқилган имом билан жаноза адо бўлмайди деганлар. Валлоҳу аълам!