Ҳадис саҳиҳ ёки саҳиҳ эмаслиги ҳақида
Ассалому алайкум! Яқинда турли интернет тармоқларида кенг тарқалган бир ҳадисга кўзим тушди. Ҳадис рус тилида эди мен таржима қилган ўзбекча матни қуйидагича:
«Бир куни Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Билол розияллоҳу анҳуни орқа тарафларидан келдиларда, оҳиста муборак бағриларига босдилар.
Шунда Билол розияллоҳу анҳу:
- Бу ким? Абу Бакр сизмисиз? - дедилар.
Билол розияллоҳу анҳуни ортларидан қучиб турган Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
- Йўқ... - дедилар.
Билол розияллоҳу анҳу:
- Унда Умармисиз? - дедилар.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Билол розияллоҳу анҳуга юзлашиб туриб:
- Эй Билол бу Мен эдим-ку! Сезмадингми? - дедилар.
Билол розияллоҳу анҳу бироз табассум қилиб:
- Албатта мен Сиз эканлигингизни сездим эй Аллоҳнинг Расули! - дедилар.
Расулуллоҳ Билол розияллоҳу анҳудан:
- Унда нега «Абу Бакр?..., Умар?...» деб сўрадинг? - деб сўраган эдилар,
Билол розияллоҳу анҳу яна табассум қилган ҳолда:
- Эй Аллоҳнинг Расули мен шунчаки Сиз мени кўпроқ вақт бағрингизга босиб туришингизни хоҳлаган эдим... - дедилар.»
Савол: Ушбу ҳадис саҳиҳми? Саҳиҳ бўлса ровийлари билан келтирсангиз?
Ва алайкум ассалом!
Сиз келтирган бу сўзлар саҳиҳ ҳадислар тўпламида йўқ.
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ : " أَنَّ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ الْبَادِيَةِ - يُقال لَهُ: زَاهِرُ بْنُ حَرَامٍ - كَانَ يُهدِي إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْهَدِيَّةَ , فَيُجَهِّزُهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَرَادَ أَنْ يَخْرُجَ , فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : إن زاهِراً بَادِيَنا , وَنَحْنُ حَاضِرُوهُ , قَالَ : فَأَتَاهُ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ يَبِيعُ مَتَاعَهُ , فَاحْتَضَنَهُ مِنْ خَلْفِهِ وَالرَّجُلُ لَا يُبصره فَقَالَ : أَرْسِلْنِي , مَن هَذَا ؟! فَالْتَفَتَ إِلَيْهِ , فَلَمَّا عَرَفَ أَنَّهُ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ , جَعَلَ يُلْزِقُ ظَهْرَهُ بِصَدْرِهِ , فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: مَنْ يَشْتَرِي هَذَا الْعَبْدَ؟ , فَقَالَ زَاهِرٌ: تجدُني يَا رَسُولَ اللَّهِ! كاسِداً , قَالَ: لَكِنَّكَ - عِنْدَ اللَّهِ - لَسْتَ بِكَاسِدٍ , أَوْ قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : بَلْ أَنْتَ عند الله غَالٍ .رواه أحمد وابن حبان والترمذي
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади :
Саҳро аҳлидан бир киши бўлиб уни Зоҳир ибн Ҳаром дейилар, Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳадялар келтириб турар эди. У кетмоқчи бўлганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни зодироҳила билан таъминлар эдилар ва “Зоҳир сахройимиз аҳлидандир, биз эса унинг шаҳар ва қишлоғи аҳлиданмиз” (яъни у бизга саҳродаги нарсалардан келтиради биз эса унга шаҳардаги нарсалардан берамиз) дер эдилар. Зоҳир бозорда матосини сотаётганида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ортидан келиб у кўрмасидан уни қучоқлаб олдилар. Зоҳир “қўйиб юбор ким бу” деди ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга юзланди. Қучоқлаган Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам эканликларини билгач орқасини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг кўксиларига текказди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Бу қулни ким сотиб олади” дедилар. Шунда Зоҳир “Ё Расулуллоҳ мени касод(арзон, ҳеч ким олмайдиган) топасиз” деди. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам “Лекин сен Аллоҳнинг наздида касод эмассан” ёки “Йўқ, Аллоҳнинг ҳузурида сенинг нархинг баланд” дедилар.
Аҳмад, ибн Ҳиббон ва Термизийлар ривоят қилишган. Валлоҳу аълам!
